Hipoplazja szczęki (inaczej: mikrognacja szczęki) to wada wrodzona dotycząca niedorozwoju szkieletu kostnego w obrębie twarzoczaszki, a dokładniej kości szczęki. Najczęściej przyczynami są urazy mechaniczne w okresie perinatalnym (okołoporodowym), a także choroby genetyczne przebiegające z upośledzeniem rozwoju kostnego. Problem można korygować za pomocą chirurgii.
Hipoplazja szczęki – przyczyny
Jedną z częstszych przyczyn hipoplazji szczęki jest uraz wewnątrzmaciczny, czyli uszkodzenie aparatu kostnego płodu, do czego może dojść na wiele sposobów. Zwykle jednak do 1. roku życia wada koryguje się samoistnie wraz z rozwojem głowy i całego ciała. Hipoplazja szczęki nierzadko jest jednak objawem charakterystycznym dla zespołów i wad wrodzonych, takich jak:
- zespół Crouzona – dyzostoza czaszkowo-mózgowa, rzadka choroba genetyczna prowadząca do licznych deformacji, m.in. wytrzeszczu gałek ocznych, hiperteloryzmu i wad zgryzu;
- zespół Aperta – wrodzone zrośnięcie szwów czaszkowych i palcozrosty. Pojawia się samoistnie lub jest dziedziczony autosomalnie dominująco;
- achondroplazja – choroba uwarunkowana genetycznie, prowadząca do błędnego kostnienia śródchrzęstnego. Powoduje dodatkowo karłowatość;
- zespół Seckela – wewnątrzmaciczne i pourodzeniowe zahamowanie wzrostu przebiegające z upośledzeniem umysłowym. Pojawia się dysmorfia twarzy. Chorobę dziedziczy się autosomalnie recesywnie;
- zespół kociego krzyku – choroba genetyczna spowodowana delecją krótkiego ramienia chromosomu 5, objawiająca się dysmorfią twarzy oraz zaawansowanymi, poważnymi wadami narządów wewnętrznych.
Takich chorób jest jednak znacznie więcej. Wymienić należy także zespół Marfana, zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Turnera, zespół Treachera-Collinsa i inne. Hipoplazja szczęki może również pojawić się u osób względnie zdrowych, gdy jest błędem podczas interwencji chirurgicznych, np. niepomyślnego leczenia operacyjnego całkowitego rozszczepu szczęki.
Objawy hipoplazji szczęki
U pacjentów z hipoplazją szczęki zaobserwować można nietypowy kształt twarzoczaszki. Warga górna jest charakterystycznie zapadnięta, a fałdy nosowo-wargowe są pogłębione. Wszystko przez to, że szczeka nie jest w pełni wykształcona i nie przyjmuje fizjologicznych dla siebie wymiarów. W związku z tym pacjenci mogą zmagać się z licznymi problemami następczymi, do których zaliczamy m.in.:
- wystającą bródkę;
- wystające zęby sieczne i wiele innych wad zgryzu;
- niedomykanie warg;
- epizody zespołu bezdechu sennego;
- nadmierne ślinienie się;
- seplenienie i inne wady wymowy;
- częste stany zapalne gardła, zatok i ucha środkowego;
- dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego;
- bruksizm.
I wiele innych. Deformacja szczęki jest również poważnym problemem natury estetycznej, zaburzającym symetrię i prezencję twarzy. Żuchwa jest bardziej wysunięta w stosunku do szczęki, co daje „gapowaty” wygląd twarzy. Najczęściej to właśnie z tego względu pacjenci szukają pomocy specjalisty.
Hipoplazja szczęki – diagnostyka
Stwierdzając u dziecka hipoplazję szczęki należy znaleźć przyczynę tej wady. W tym celu wykonuje się szczegółowe badania krwi, badania obrazowe oraz badania genetyczne. Jeśli natomiast pacjent jest zdrowy (bez względu na jego wiek), przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić dokładną budowę kości twarzoczaszki. Rekomenduje się RTG czaszki.
Leczenie hipoplazji szczęki
Przy dużych wysunięciach żuchwy (powyżej 8 mm) zwykle wykonuje się leczenie chirurgiczne polegające na pobraniu części kości z talerza biodrowego pacjenta i wszczepieniu jej do kości szczęki, w miejscu jej planowanego przecięcia. Wykonać można także osteotomię i cofnięcie żuchwy (zabieg dwuszczękowy). Niekiedy lekarz podejmuje decyzję o wykonaniu genioplastyki, czyli przecięcia i poruszenia dolnej krawędzi żuchwy w okolicy bródki. Odłamy stabilizuje się płytkami i śrubami tytanowymi.
Nie należy zapominać, że przy hipoplazji szczęki bardzo częste są wady zgryzu. Dlatego po korekcji szczęki rekomenduje się wizytę u ortodonty, celem wdrożenia odpowiedniego leczenia. Zwykle konieczne jest użycie stałego aparatu ortodontycznego.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Turska-Malińska R., Cudziło D., Połowiczy niedorozwój twarzy – przegląd piśmiennictwa, Dental Forum, 1/2015.
- Moore K., Persaud T., Torchia M., Embriologia i wady wrodzone, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2013.
- Dziadek H., Chirurgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
