pH śliny to środowisko kwasowo-zasadowe panujące w jamie ustnej. Utrzymanie go na właściwym, fizjologicznym poziomie jest bardzo ważne, ponieważ wpływa na zdrowie zębów, a nawet na zdolność odczuwania smaku. Uznaje się, że pH śliny powinno wynosić około 6-7. Zmienia się w zależności od higieny jamy ustnej oraz rodzaju spożytych pokarmów.
Ślina – charakterystyka
Ślina jest naturalnym środowiskiem dla zębów, przyzębia i błon śluzowych jamy ustnej. Nawilża tkanki, ułatwia mowę i spożywanie kęsów pokarmowych, uczestniczy we wstępnym trawieniu węglowodanów, a przede wszystkim – utrzymuje prawidłowe pH jamy ustnej. Dodatkowo bierze udział w odczuwaniu smaku, temperatury pokarmu oraz dotyku. Ślinę produkują 3 rodzaje dużych gruczołów:
- śliniaki przyuszne;
- ślinianki podjęzykowe;
- ślinianki podżuchwowe.
Ostatnimi czasy, jednak coraz więcej mówi się również o mniejszych gruczołach zlokalizowanych w błonie śluzowej warg, policzków i podniebienia.
W warunkach fizjologicznych zdrowy człowiek produkuje średnio 500-600 ml śliny, z czego jedynie połowa wydzielana jest w stanie spoczynku, zaś druga połowa w odpowiedzi na bodźce, np. pokarm. Przy upośledzonym wydzielaniu śliny może dojść do kserostomii, czyli patologicznej suchości jamy ustnej. Zwiększa ona znacznie ryzyko próchnicy zębów i innych schorzeń jamy ustnej. Czynnikami fizjologicznymi stymulującymi wydzielanie śliny są:
- testosteron;
- tyroksyna;
- bradykinina.
Ślina składa się w 99% z wody, przy czym pozostałą część stanowią składniki nieorganiczne i organiczne. Do grona składników organicznych śliny zaliczamy białka (głównie glikoproteiny, których przedstawicielami są mucyny, ale także immunoglobuliny, albuminy i enzymy), węglowodany, lipidy, hormony steroidowe, zaś do nieorganicznych: mocznik, kwas moczowy, kreatyninę, aniony i kationy. Odpowiedni stosunek poszczególnych składników organicznych i nieorganicznych wpływa na utrzymanie właściwego pH śliny.
PH śliny – norma
Ślina jest bezbarwną wydzieliną trawienną, o ciężarze właściwym wahającym się między 1,002 a 1,012. Prawidłowe pH świeżej śliny powinno wynosić 6,6, choć zakres referencyjny określa się na 6-7 pH. Zarówno spadek (kwasowe środowisko), jak i wzrost (nadmiernie zasadowe środowisko) nie są zjawiskami korzystnymi dla zdrowia organizmu. PH śliny można łatwo sprawdzić za pomocą testera przypominającego nieco papierek lakmusowy, wykrywający zakres pH od 0 do 14. Badanie nie uznaje się jednak za bardzo precyzyjne, choć może znajdować zastosowanie diagnostyczne.
pH śliny – niskie
Obniżone pH ślin (<6) świadczy o kwasowym środowisku w jamie ustnej, co nie jest pożądanym zjawiskiem. Najczęstszą przyczyną takiej sytuacji jest spożycie pokarmów zawierających w składzie kwasy, zwłaszcza cukrów i słodyczy. Niskie pH śliny przyczynia się do rozwoju próchnicy i namnażania się patogennych bakterii w jamie ustnej. Konsekwencją może być ponadto tzw. kwasowa erozja szkliwa, czyli pojawianie się płaskich, gładkich ubytków w strukturze szkliwa, a następnie także w zębinie. Sprzyja to gromadzeniu się bakterii i resztek pokarmowych w tych miejscach.
pH śliny – wysokie
Ostatnie lata badań doświadczalnych i klinicznych wykazały, że pomiar pH śliny może mieć pewne znaczenie diagnostyczne. Udowodniono, że podwyższone pH śliny pojawia się m.in. przy chorobie refluksowej przełyku oraz przy astmie oskrzelowej, jak również może przyczyniać się do powstawania i nasilania łupieżu skóry głowy. Zdecydowanie częściej ludzie zmagają się jednak z obniżeniem pH śliny i jest ono poważniejszym problemem klinicznym. Jako że w dużej mierze wiąże się ze współczesnym trybem życia (dietą, brakiem higieny jamy ustnej), można mu zapobiegać.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganowicz E., Wykorzystanie śliny w diagnostyce chorób ogólnoustrojowych, Dent. Med. Probl. 2011, 48, 4, 554-561.
Mintzberg-Wachowicz P., Ślina, Asysta Dentystyczna, 2/2018. - Przywitowska I., Kaczmarek U., Bartnicki G., Wrzyszcz-Kowalczyk A., Szybkość wydzielania śliny, białko całkowite i pH u dzieci wolnych od próchnicy w wieku od 5 do 18 lat, Nowa Stomatol 2019; 24(2):56-61.
