Suchość w ustach to stan, który może mieć podłoże zarówno patologiczne, jak i fizjologiczne. W pierwszym przypadku zawsze należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ długo utrzymująca się suchość (zwana fachowo kserostomią) może prowadzić do wielu konsekwencji takich jak przyspieszone psucie się zębów czy częste infekcje gardła.
Suchość w ustach – przyczyny
Przyczyną dysfunkcji ślinianek są tzw. sialozy, czyli zwyrodnienia miąższu wydzielniczego oraz proliferacji nabłonka przewodów wydzielniczych, co prowadzi do obniżenia światła przewodu wydzielniczego i w konsekwencji, zaniku sekrecji. Do sialoz dochodzi natomiast najczęściej w przebiegu:
- zespołu Sjogrena – autoimmunologiczna choroba gruczołów produkujących płyny (ślinę, łzy, wydzielinę pochwy itd.), prowadząca do ich postępującej destrukcji i upośledzenia funkcji produkcyjno-wydzielniczej;
- choroby Mikulicza – idiopatycznej, obustronnej, bezbolesnej patologii prowadzącej do powiększenia gruczołów łzowych, przyusznic oraz ślinianek podżuchwowych, wskutek czego tracą one swoją funkcję. Przyczyny pozostają nieznane;
- przyjmowania niektórych leków, np. glikokortykoidów, β2-adrenomimetyków takich jak salbutamol, salmeterol i fenoterol, anksjolityków, leków przeciwdepresyjnych i wielu innych;
- radioterapii chorób nowotworowych, wskutek czego naświetlanie gruczołów powoduje ich destrukcję;
- nadczynności tarczycy, cukrzycy typu II, kamicy, AIDS, przewlekłych stanów zapalnych gruczołów ślinowych;
- niedokrwistości i niedoborów zwłaszcza witamin z grupy B;
- chorób alergicznych, zwłaszcza pokarmowych, gdy stale spożywamy pokarmy zawierające dane alergeny;
- kolagenoz – autoimmunologiczne choroby układowe tkanki łącznej.
Suchość w ustach może również wynikać z czynników fizjologicznych, czyli np. z silnego stresu, traumy, strachu, podniecenia, euforii, czyli sytuacji związanych z silnymi emocjami (zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi), ponieważ wówczas zaczyna działać współczulny układ nerwowy, który prowadzi m.in. do chwilowego zahamowania syntezy śliny. Także odwodnienie, niewyspanie się, przejedzenie się mogą prowadzić do suchości w ustach. W takich przypadkach problem jest jednak przejściowy, szybko ustępuje samoistnie. Szczególnym czynnikiem ryzyka przewlekłej suchości jest nadmierne picie alkoholu oraz palenie papierosów.
Zobacz również: Zaburzenia wydzielania śliny.
Suchość w ustach – objawy
Suchość w ustach jest subiektywnym, nieprzyjemnym doznaniem, w przebiegu którego zauważamy niedobór śliny. To z kolei wpływa na zaburzone odczuwanie smaku (smaki są mniej wyraziste), problem z żuciem kęsów pokarmowych i ich przełykaniem. W dłuższej perspektywie czasu dochodzi do psucia się zębów – odpadania szkliwa, próchnicy, stanów zapalnych dziąseł i miazgi. Zwiększona podatność na infekcje jamy ustnej predysponuje do grzybic, aft i innych schorzeń, a na powierzchni języka może pojawić się nalot o nieprzyjemnym zapachu. Innymi możliwymi dolegliwościami są: chrypka, bóle gardła, suchość w gardle, spierzchnięte usta, pękające kąciki ust, metaliczny posmak w ustach.
Diagnostyka suchości w ustach
Przewlekła suchość w jamie ustnej wymaga diagnostyki, która obejmuje:
- USG ślinianek;
- laboratoryjne badania krwi;
- testy funkcji ślinianek;
- biopsję gruczołów ślinowych.
Na tej podstawie zazwyczaj udaje się ustalić trafne rozpoznanie. W zależności od objawów może być konieczna konsultacja specjalistyczna u kardiologa, neurologa, endokrynologa lub stomatologa.
Suchość w ustach – leczenie
Suchość w ustach leczy się przyczynowo, jeśli tylko jest to możliwe. Należy więc za pomocą farmakoterapii wyleczyć wszelkie infekcje, zmienić leki na inne, jeśli to one są przyczyną suchości w ustach, rzucić palenie papierosów, ograniczyć spożycie alkoholu, unikać alergenów lub zdecydować się na odczulanie. Często nie ma jednak możliwości leczenia przyczynowego, np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych i zespołu Sjogrena. Wówczas stosuje się substytuty śliny, zaleca częste picie wody drobnymi łyczkami oraz domowe metody zwiększające syntezę śliny. Wśród nich znajdują się: używanie w domu nawilżaczy powietrza, unikanie kofeiny, ssanie cukierków bez cukru, żucie bezcukrowej gumy.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki bioalgi
Olej z czarnuszki to w 100% naturalny produkt o wysokiej koncentracji składników odżywczych. Jest źródłem m.in. niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mikroelementów, witamin. Wykazuje działanie antygrzybiczne, przeciwwirusowe, antyalergiczne, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Pichór A., Doboszyńska A., Suchość jamy ustnej – niedoceniany problem kliniczny, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2008;2(1):26-28.
- Guzik Ł., Kserostomia — obraz kliniczny i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2009; tom 3, nr 4: 292–296.
