Próchnica u dzieci jest częstym schorzeniem jamy ustnej, które pociąga za sobą poważne skutki i znaczne koszty. Po pojawieniu się choroby zarówno w zębach stałych, jak i zębach mlecznych, wymagana jest pilna diagnostyka i intensywne leczenie stomatologiczne. Najlepiej zauważyć patologię jeszcze na etapie plamy próchnicowej.
Próchnica u dzieci – przyczyny
Próchnica zębów polega na miejscowym odwapnieniu i rozpadzie tkanek twardych zęba, z następczym ubytkiem tzw. ubytkiem próchnicowym. Może pojawić się zaraz po wyrżnięciu pierwszych zębów mlecznych (w 1. roku życia), jednak największy przyrost częstości występowania następuje później, między 2. a 4. rokiem życia. W zębach stałych próchnica rozpoczyna się również zaraz po ich pojawieniu się, czyli około 6. roku życia.
W procesie rozwoju próchnicy kluczową rolę odgrywają następujące czynniki:
- obecność bakterii kwasotwórczych (głównie szczepów Streptococcus mutans i S. sobrinus);
- obecność w jamie ustnej węglowodanów, które stanowią substraty dla bakterii i ulegają rozkładowi do kwasów, niszczących następnie szkliwo;
- indywidualna predyspozycja do odwapnienia (podatność tkanek zęba na uszkodzenie);
- czas i częstość oddziaływania wyżej wymienionych szkodliwych czynników.
Jeśli zatem dziecko nie myje zębów, na ich powierzchni zaczyna gromadzić się płytka nazębna bogata w bakterie próchnicotwórcze. Rozwijają się one tym intensywniej, im więcej dziecko je słodyczy i spożywa źródeł cukrów prostych. Jeśli taka sytuacja utrzymuje się przez dłuższy czas, w końcu dochodzi do rozwoju plam próchnicowych, a następnie ubytków próchnicowych.
Szczególną formą próchnicy u dzieci jest tzw. próchnica butelkowa. Pojawia się na zębach mlecznych jeszcze przed ukończeniem 5. roku życia. Jest ona często omawiana oddzielnie z powodu dużego prawdopodobieństwa nabycia od matki. Bezpośrednią przyczyną próchnicy butelkowej jest długie utrzymywanie smoczka butelki w buzi, np. pozwalając dziecku zasnąć podczas karmienia. Wówczas aż do przebudzenia się bakterie mogą rozwijać się w kontakcie z cukrami zawartymi z mleku lub innym spożywanym płynie.
Zobacz również: Jak myć zęby niemowlakowi?
Jak wygląda próchnica u dzieci?
Próchnica rozpoczyna się powstawaniem plam próchnicowych, czyli białych lub szarych miejscowych przebarwień na zębach, które są objawem demineralizacji szkliwa. Jeśli problem jest bagatelizowany, dochodzi do stopniowego tworzenia się ubytków sięgających coraz głębszych partii zębów. W ostateczności powodują ich całkowitą destrukcję, zmuszając do ekstrakcji zęba. Próchnica wiąże się z nadwrażliwością zębów, silnym bólem zębów i nieświeżym oddechem. Usunięcie zębów zaatakowanych przez próchnicę przyczynia się do wad zgryzu w późniejszym wieku, dlatego najlepiej starać się o to, aby w ogóle nie doszło do jej rozwoju.
Profilaktyka próchnicy u dzieci
Podstawowe zasady profilaktyki próchnicy polegają na przestrzeganiu zasad higieny jamy ustnej, w skład których wchodzą:
- codzienne, dokładne szczotkowanie zębów i unikanie chodzenia spać bez ich umycia;
- korzystanie z nici dentystycznych;
- sięganie po pasty do zębów zawierające fluor;
- uczęszczanie na fluoryzację zębów, piaskowanie zębów, lakierowanie i lakowanie zębów do gabinetu stomatologicznego.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę na racjonalne żywienie, zwłaszcza na ograniczenie pokarmów i napojów zawierających cukry proste. Ważne u dzieci jest zmniejszenie częstości spożywania soków owocowych oraz spożywania twardych pokarmów, wzmagających wytwarzanie śliny. Zaleca się dietę bogatą w witaminę D i suplementację witaminy D.
Zobacz również: Jak zachęcić dziecko do mycia zębów?
Leczenie próchnicy u dzieci
Na etapie plam próchnicowych rokowania dla pacjenta są najlepsze. Wystarczy przeprowadzić higienizację zębów wraz z fluoryzacją zębów, zalecić korzystanie z odpowiednich past i codzienne szczotkowanie zębów. Jeśli jednak doszło do powstania ubytków, postępowaniem z wyboru jest plombowanie. Polega na dokładnym oczyszczeniu ubytku z bakterii i zainfekowanej tkanki, a następnie na odbudowaniu jej za pomocą specjalnych materiałów. Jeśli to możliwe, dąży się do uniknięcia ekstrakcji zębów, ponieważ może to wpłynąć na późniejsze wady zgryzu. Co istotne, należy leczyć nawet próchnicę zębów mlecznych – pozostawienie zębów do momentu samoistnego wypadnięcia może skutkować transferem infekcji na wyrzynające się zęby stałe, a nawet rozwojem chorób ogólnoustrojowych.
Polecane produkty:
|
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki bioalgi to naturalne, żywe i wyselekcjonowane kultury bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Bifidum ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Olczak-Kowalczyk D., Gozdowski D., Kaczmarek U., Próchnica zębów stałych u dzieci w wieku 5 i 7 lat w Polsce i jej związek z próchnicą zębów mlecznych, Nowa Stomatologia, 22/2017.
- Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci i młodzieży, Raport nr: OT.423.8.2019, Warszawa, kwiecień 2020.
- Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 1/2014.
