Jakie są najczęstsze choroby zębów, z czego wynikają i jak im zapobiegać? Z całą pewnością właściwa higiena jamy ustnej pozwala na zminimalizowanie ryzyka rozwoju większości z nich niemal do zera. Część tych chorób może częściej występować u osób z chorobami ogólnoustrojowymi, np. zespołem Sjogrena czy cukrzycą, dlatego ważne jest także utrzymywanie ogólnego zdrowia organizmu na właściwym poziomie.
Najczęstsze choroby zębów
Aby uchronić się przed najczęstszymi chorobami zębów, warto:
- uczęszczać na coroczne kontrole stomatologiczne (przebiegające z higienizacją zębów);
- dbać o zdrową dietę i codziennie szczotkować zęby, najlepiej przy użyciu elektrycznej szczoteczki do zębów.
Dodatkowo zaleca się nitkowanie zębów i stosowanie płynów do płukania jamy ustnej. Poniżej przedstawiamy najczęstsze choroby zębów.
Próchnica
Główną przyczyną rozwoju próchnicy jest podatność niektórych rodzajów bakterii na fermentację węglowodanów dostarczanych wraz z dietą. Uważa się, że rozwój zmian próchniczych uwarunkowany jest występowaniem 4 czynników, do których zalicza się:
- obecność płytki nazębnej (gromadzi się przy braku dostatecznej higieny zębów);
- węglowodany, głównie sacharozę;
- podatność powierzchni zęba;
- czas.
Próchnica obejmuje zmineralizowane tkanki zęba, czyli szkliwo, zębinę i cement, powodując ich odwapnienie oraz rozpad zawartych w nich substancji organicznych. Szczególnie widoczne jest to w obrębie guzków i bruzd, w których lubią gromadzić się bakterie. Początkowo na powierzchni szkliwa tworzą się białe plamki, które wraz z upływem czasu i brakiem podjętych działań przekształcają się w plamki brązowe, czarne i różnego stopnia ubytki w zębach. Powoduje to ból, nieświeży oddech i przewlekłe stany zapalne.
Leczenie obejmuje remineralizację zębów, plombowanie i wypełnianie wszelkich ubytków. Jeśli próchnica lokalizuje się poniżej poziomu dziąsła lub dotyczy miazgi zęba, wymagane jest leczenie kanałowe.
Zapalenie miazgi zęba
Zapalenie miazgi zęba najczęściej rozwija się na tle próchnicowym, choć nie zawsze. Może następować w efekcie kumulowania się drobnych uszkodzeń miazgi (np. przy urazach, bruksizmie czy źle dobranych wypełnień). Bakterie i produkty ich metabolizmu przenikają do miazgi i wywołują w niej stany zapalne. Charakterystycznym objawem jest ostry, kłujący ból, który może trwać minutę lub nawet wiele godzin czy dni. W kolejnym etapie przekształca się w ból ćmiący, stłumiony, jednak przewlekły. Jeśli na tym etapie nie zostanie podjęte leczenie, dojdzie do martwicy miazgi zęba, co jest stanem nieodwracalnym.
Leczeniem z wyboru jest oczyszczenie ubytku przy stanie zapalnym i nałożenie plomby. Jeśli zapalenie sięga głębiej, wykonuje się leczenie kanałowe.
Paradontoza
Do czynników ryzyka paradontozy zaliczamy:
- palenie papierosów;
- błędy podczas szczotkowania zębów (szczotkowanie w kierunku dziąseł, powodując ich odchylanie się i obniżanie);
- zbyt mocne szczotkowanie zębów;
- niedobór niektórych witamin i minerałów;
- choroby ogólnoustrojowe, szczególnie przebiegające z obniżeniem odporności oraz cukrzyca.
Szczególnym czynnikiem ryzyka jest unikanie korzystania z nici dentystycznych, ponieważ szczoteczka nie jest w stanie dostać się do przestrzeni międzyzębowych, w których również gromadzą się bakterie i płytka nazębna. Płytka nazębna powoduje powstawanie kamienia nazębnego, także poddziąsłowego. Następstwem nieleczonego kamienia nazębnego i poddziąsłowego jest tworzenie kieszonek dziąsłowych, a później odsłonięcie szyjek zębowych. Rozwija się paradontoza. Jej objawami są m.in. krwawienia z dziąseł i nadwrażliwość zębów.
Początkowo leczenie opiera się na usunięciu osadu, płytki nazębnej oraz kamienia. Dopiero przy bardziej zaawansowanych przypadkach należy udać się do periodontologa, który oczyści kieszonki zębowe za pomocą np. lasera, a w razie konieczności ustabilizuje rozchwiane zęby.
Nadwrażliwość zębów
Nadwrażliwość zębów opisuje obniżenie progu pobudliwości miazgi zęba wskutek zmian patologicznych. Istnieje wiele przyczyn tego stanu, najczęściej diagnozuje się:
- zbyt mocne szczotkowanie zębów szczoteczką o twardym włosiu;
- częste lub niepoprawne wybielanie zębów;
- przewlekłe zapalenie przyzębia;
- wady zgryzu;
- próchnica;
- noszenie aparatu ortodontycznego;
- bruksizm;
- zespół Sjogrena.
Nadwrażliwość zębów objawia się głównie dyskomfortem, a nawet bólem podczas spożywania gorących, zimnych, słodkich lub kwaśnych pokarmów i napojów. W niektórych przypadkach ból może wywoływać nawet oddychanie zimnym powietrzem przez usta. W leczeniu nadwrażliwości stosuje się preparaty farmakologiczne (zwykle pasty do zębów, żele, płyny do płukania jamy ustnej) z dodatkiem związków fluoru, wapnia, chlorku strontu, chlorku cynku. Zaleca się także fluoryzację zębów.
Kserostomia
Kserostomia to patologiczna suchość w jamie ustnej, stanowiąca zespół objawów wywołanych obniżeniem lub całkowitym brakiem wydzielania śliny. Dolegliwość najczęściej pojawia się w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, takich jak zespół Sjogrena, cukrzyca, nadczynność tarczycy, sarkoidoza, zapalenie ślinianek czy awitaminoza. Brak śliny jest jednym z głównych czynników ryzyka próchnicy i stanów zapalnych w jamie ustnej. Przyczynia się również do zaburzeń smaku i węchu.
Z tego względu leczenie opiera się na szczególnej higienie jamy ustnej (ze względu na zwiększone ryzyko chorób zębów) oraz na nawilżaniu jamy ustnej. W tym celu stosuje się substytuty śliny i dba o wysokie nawodnienie każdego dnia. Zaleca się popijanie wody małymi łyczkami przez cały czas. Uzupełniająco warto suplementować koenzym Q10.
Halitoza
Halitoza odnosi się do przewlekłego, nieprzyjemnego zapachu z ust. Etiologia jest wieloczynnikowa, jednak w 90% przypadków źródło znajduje się w obrębie jamy ustnej. Możliwe przyczyny halitozy:
- białawy nalot na grzbiecie języka;
- płytka nazębna;
- próchnica zębów;
- zęby z miazgą w stanie zgorzelinowego rozkładu;
- martwe korzenie zębów;
- owrzodzenia, nadżerki i zmiany ropne;
- wysięki ropne z kieszonek dziąsłowych;
- kamień nazębny.
Problem może jednak pojawiać się w przebiegu chorób takich jak refluks żołądkowo-przełykowy, cukrzyca czy różnego rodzaju zaburzenia hormonalne. Leczenie opiera się na znalezieniu przyczyny i usunięciu jej. Diagnostyką początkowo zajmuje się stomatolog, a dopiero później lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
Polecane produkty:
|
Naturalny koenzym Q10
Koenzym Q10 bioalgi to naturalny produkt, uzupełniający niedobory tej ważnej dla organizmu substancji. Jest to czysty izomer trans, taki sam jak występuje w ciele człowieka. Dzięki temu posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność) ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
- Piątkowska D., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo BESTOM DENTOnet.pl, Łódź.
Jóżwik M., Kopański Z., Choroby przyzębia, Journal of Clinical Healthcare, 1/2014. - Kasiak M., Kasiak M., Wybielanie i rozjaśnianie zębów – przegląd piśmiennictwa, Praktyczna Fizjoterapia, 1/2010.
- Guzik Ł., Kamysz E., Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farmakologia Polska, 6/2009.
