Białe plamy próchnicowe wiążą się z występowaniem zmian w obrębie szkliwa przy zachowaniu prawidłowej struktury i budowy zębiny. Stanowią pierwszy etap rozwoju choroby próchnicowej, a więc wynikają po części z utraty fluoru i minerałów w danym miejscu szkliwa, czego przyczyną jest działanie bakterii próchnicotwórczych. To etap, na którym można jeszcze uchronić się przed rozwojem próchnicy.
Białe plamy próchnicowe – przyczyny
Szkliwo jest najbardziej zmineralizowaną tkanką w organizmie człowieka. W przypadku wystąpienia białych plam na powierzchni zęba zmianie ulegają proporcje fazy mineralnej do organicznej na korzyść tej ostatniej. Tworzenie się próchnicowej białej plamy wynika naprzemiennego występowania fazy demineralizacji i mineralizacji. W tym mechanizmie zmiana próchnicowa o kształcie stożka powstaje poniżej powierzchni nieuszkodzonego szkliwa.
Białe plamy powstające w przypadku choroby próchnicowej pojawiają się, gdy zaburzona zostaje równowaga flory bakteryjnej jamy ustnej. W takich przypadkach zwiększona ilość kwasów produkowanych przez bakterie próchnicotwórcze prowadzi do spadku pH jamy ustnej. Konsekwencją jest obniżenie poziomu składników mineralnych w podpowierzchniowej warstwie szkliwa, czyli jego demineralizacja. Szkliwo staje się porowate, co wpływa na jego właściwości optyczne, tzn. zaczyna inaczej odbijać światło, co dla oka objawia się jako biała, matowa plama.
Dużym problemem stomatologicznym w ostatnich latach staje się pojawienie białych, nieprzeziernych zmian demineralizacyjnych powstających wokół zamków ortodontycznych podczas leczenia aparatami stałymi. Stanowią one defekt estetyczny, który odbiera pacjentom satysfakcję z uzyskanego pozytywnego leczenia ortodontycznego. Mogą stanowić wstęp do próchnicy zębów i uszkodzenia szkliwa, dlatego tuż po zdjęciu aparatu ortodontycznego rekomenduje się profesjonalną fluoryzację zębów. Z kolei podczas leczenia ortodontycznego szczególną uwagę należy zwracać na codzienną higienę jamy ustnej i stosowanie pasty do zębów z dodatkiem fluoru.
Zobacz również: Plamy próchnicowe u dzieci.
Białe plamy próchnicowe – objawy
Białe plamy próchnicowe przeważnie pojawiają się w następującej kolejności: siekacze boczne szczęki, kły, przedtrzonowce, środkowe siekacze. Występują bezpośrednio w połowie procesu rozwoju próchnicy. Czas przed powstaniem białych plam próchnicowych to czas na remineralizację szkliwa metodami profilaktycznymi. Tego typu zmiany objawiają się jako niewielka, nieprzezierna, mętno-kredowa lub biała zmiana o twardej, gładkiej lub chropowatej powierzchni. Odróżnia się kolorem od zdrowego szkliwa z powodu zwiększenia jego porowatości, zmieniającej rozproszenie światła.
Należy wiedzieć, że białe plamy próchnicowe nie dają żadnych objawów klinicznych, nie powodują bólu zęba, nieprzyjemnego zapachu z ust czy chwiania się zębów. Jedynie u niektórych osób może wystąpić lekka nadwrażliwość zębów w związku z osłabieniem szkliwa. Zwykle jest to nadwrażliwość na gorące i zimne pokarmy czy napoje oraz na smak kwaśny.
Diagnostyka białych plam próchnicowych
Białe plamy próchnicowe są łatwe w rozpoznaniu. Wystarczy dokonać oględzin uzębienia, aby szybko je zidentyfikować. Następnie należy sprawdzić, czy są one wynikiem chorób ogólnoustrojowych, które osłabiają szkliwo i predysponują do rozwoju próchnicy, czy wiążą się z brakiem higieny jamy ustnej, czy może są skutkiem długotrwałego noszenia stałego aparatu na zęby. Takie informacje można pozyskać na podstawie wywiadu z pacjentem. Następnie stomatolog ustala dalsze postępowanie.
Białe plamy próchnicowe – leczenie
Białe plamy próchnicowe są pierwszym etapem próchnicy, dlatego wystarczające jest odpowiednio dobrane leczenie zachowawcze, którego celem jest zahamowanie demineralizacji szkliwa i wzmocnienie go. Wykonuje się fluoryzację zębów, najlepiej w połączniu z ich pełną higienizacją, obejmującą również piaskowanie zębów i skaling zębów. W tym celu używa się najczęściej preparaty z fluorem, rzadziej inne preparaty mineralne. W zaawansowanych przypadkach może pojawić się konieczność usunięcia plamy próchnicowej i wypełnienie ubytku.
Pacjent powinien otrzymać odpowiedni instruktaż z zakresu właściwej higieny jamy ustnej. Stomatolog powinien polecić mu pasty do zębów z zawartością fluoru lub fluorowe płyny do płukania jamy ustnej. Szczotkowanie zębów powinno odbywać się 2 razy dziennie, poprzedzone nitkowaniem zębów i przestrzeni międzyzębowych. Po wieczornym szczotkowaniu nie powinno się nic jeść ani pić słodkich napojów. Zaleca się przestrzeganie diety bogatej w wapń, witaminę K, witaminę C i fosfor, jak również suplementację kolagenu i witaminy D.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny
Kolagen do picia to naturalny produkt z opatentowaną formułą Peptiplus® hydrolizowanego kolagenu. Dzięki temu jest bardzo wysokiej wchłanialności ... Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy
Kwas hialuronowy bioalgi to naturalny produkt z fermentacji roślinnej, dzięki czemu biodostępność jest na bardzo wysokim poziomie. Kwas hialuronowy działa głównie na takie struktury jak włosy, skóra, oczy, stawy, dziąsła ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Pels E., Zmiany demineralizacyjne występujące po leczeniu aparatem stałym – opis przypadku, Ortodoncja w Praktyce, 1/2016.
- Sobczak-Zagalska H., Postępowanie w przypadku wczesnych zmian próchnicowych u 3-letniego dziecka – opis przypadku, Nowa Stomatologia 20/2015.
- Turska-Szybka A., Gefrerer M., Gozdowski D., Olczak-Kowalczyk D., Częstość występowania i rozmieszczenie plam próchnicowych na powierzchniach gładkich zębów mlecznych u dzieci poniżej 6. roku życia, Dental and Medical Problems, 50/2013.
- Jańczuk Z., Stomatologia zachowawcza, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.
